Fundacja Groteka
Popularyzacja Gier i zabaw umysłowych
Znaczenie tradycyjnych gier umysłowych w wychowywaniu młodzieży i przezwyciężaniu tzw. dystansu społecznego.
1. Najczęściej spotykane opinie psychologów.
Gry umysłowe pełnią istotną rolę w nabywaniu i kształtowaniu wielu umiejętności wykorzystywanych przez człowieka w ciągu całego życia. Wprowadzenie nauki gier w młodszym wieku szkolnym wpływa wszechstronnie na rozwój uczniów.
Dzieci uczące się grać w abstrakcyjne gry umysłowe dostrzegają w nich przede wszystkim rozrywkę, nie zdając sobie sprawy, że bawiąc się, uczą się i doskonalą swoje umysły. Dzieci grające w gry charakteryzują się większym zdyscyplinowaniem i wyobraźnią.
Nade wszystko, gry i zabawy umysłowe wpływają na rozwój psychiczny i intelektualny dziecka (P.G. Zimbardo, F.L. Ruch: „Psychologia i życie”. Warszawa, 1997), w szczególności w następujących płaszczyznach:
– Rozwój zainteresowań – dziecko poznaje nową dyscyplinę, której istotą jest samodzielne, logiczne rozumowanie, łączące poszczególne elementy wiedzy w jedną harmonijną całość;
– Aktywność twórcza – specyfika abstrakcyjnych gier umysłowych wyklucza odtwórcze traktowanie tego zagadnienia. Wszelkie próby bezmyślnego naśladownictwa skazane są na niepowodzenie. Dziecko samo kreuje wydarzenia na planszy i ponosi za nie odpowiedzialność.
– Rozwijanie pamięci i uwagi – główną umiejętnością w tego typu grach jest zdolność zreasumowania każdej pozycji w sposób dynamiczny, w kategoriach najważniejszych jej elementów. Plansza do gry zostaje ukształtowana w przestrzenno-czasową postać, czyli wzorzec. Towarzyszy temu rozwój wyobraźni wzrokowej i koncentracji;
– Myślenie logiczno-wyobrażeniowe – ludzie myślą czasami za pomocą wyobrażeń, które są obrazami psychicznymi rzeczywistych doznań zmysłowych i ten właśnie rodzaj myślenia gra rozwija najpełniej;
– Rozwój pozytywnych sfer osobowości – gry umysłowe wykształcają poczucie obiektywizmu, uznawanie prawd innych ludzi, uczą tolerancji i reakcji na niepowodzenia;
– Konsekwencja i wytrwałość w działaniu – dzieci mające styczność z grami , zupełnie inaczej podchodzą do porażek. Zazwyczaj ponownie starają się rozwiązać określony problem i czynią to aż do skutku, podczas gdy ich rówieśnicy bądź rezygnują z wykonania zadania, bądź też obniżają sobie skalę trudności;
– Aspekty wychowawcze – można je rozpatrywać w kategoriach kary i nagrody. Czymże innym jak nie karą jest przegrana? W dodatku wymierzona natychmiast
i adekwatnie do czynu. To samo można powiedzieć o nagrodzie, jaką bez wątpienia jest dla młodego człowieka zwycięstwo, osiągnięte dzięki sile własnego umysłu.
Podsumowując tę część argumentacji, należy podkreślić, iż nauczanie gier umysłowych jest dobrym narzędziem stymulującym rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka, kształtuje jego osobowość i umożliwia rozwój twórczego potencjału, który drzemie w każdym młodym człowieku.
2. Opinie pedagogów i ekonomistów
Korzyści dzieci i młodzieży z grania dają się podzielić na dwie grupy:
1) korzyści krótkookresowe, nie zmieniające ich przyszłej pozycji społecznej i zawodowej:
granie w gry towarzyskie stanowi atrakcyjną rozrywkę umysłową, ciekawy sposób spędzania wolnego czasu;
częste spotkania w turniejach z koleżankami i kolegami z innych krajów uczą tolerancji światopoglądowej, dają obycie międzynarodowe w pozbywaniu się różnorakich fobii np. wywoływanych różnym kolorem skóry, czy przynależności do innych kultur;
2) korzyści długookresowe, poprawiające przyszłą pozycję społeczną i zawodową:
wskutek wymienionego w pkt. 1 korzystnego wpływu na rozwój psychiczny
i intelektualny dziecka, granie w gry umysłowe przez dzieci i młodzież pogłębia ich wrodzone uzdolnienia do matematyki i innych nauk ścisłych oraz języków obcych. Efekt ten przyniesie korzyści jednostce przez ułatwienie dostępu do dobrych uczelni i zdobycie atrakcyjnego zawodu oraz państwu (społeczeństwu) przez podniesienie innowacyjności gospodarki i modernizację systemu społecznego.
granie przyczynia się do wyrównywania w górę szans rozwojowych dzieciom z rodzin rekrutujących się z grup społecznie wykluczonych;
ułatwia wyszukiwanie dzieci szczególnie uzdolnionych, co zapobiegać będzie marnowaniu talentów w naszym kraju;
- ułatwia dobre relacje między rodzicami i dziećmi;
- zmniejsza skłonność do uzależnień od narkotyków, alkoholu i palenia tytoniu; ograniczy skalę patologii społecznych;
służy zwiększeniu zainteresowania grami osób starszych wiekiem. Nowoczesna neurologia podkreśla wielki wpływ gier umysłowych na wydłużenie okresu sprawności umysłowej.
Warto jeszcze dodać, że granie w gry, rozwijając wrodzone uzdolnienia oraz wzmacniając morale, rozumiane jako gotowość do poświęceń dla osiągnięcia celu, w jakimś stopniu pomniejsza tzw. dystans społeczny, czyli poczucie obcości do jednostki lub całych grup społecznych różniących się: miejscem zajmowanym w strukturze społecznej, religią, narodowością, kolorem skóry, wykształceniem.
Mechanizm ten w dużej mierze opiera się na obalaniu szkodliwych stereotypów i uproszczonych osądów, bo w gry dzieci potrafią ograć dorosłych. Dystans społeczny jest ważną przeszkodą konsolidacji narodu dążącego do zrealizowania ważnego, historycznego celu, np. transformacji ustrojowej.
